Saraybosna Mostar Treni – Dünyaca ünlü tren yolculuğundan notlarım

Dünyanın önde gelen birçok gezi sitesindeki listelere baktığınızda, en güzel tren rotaları listesinde her zaman görürsünüz Saraybosna-Mostar trenini. Ben bu yolu daha önce otobüsle geçmiş ve açıkçası çok beğenmiştim. İkinci Bosna ziyaretimde bir kez de trenle geçme imkanı buldum. Listeler haklıymış, yol oldukça unutulmaz manzaralar sunuyordu, müthiş bir doğanın ortasından -her anlamda tam ortasından- geçerek ilerlediğiniz bu yolculuk kısa sürecek ama aklınızda yer edecektir. Sayısız tünelleri, acayip köprü ve viyadükleri, ormanları ve sonra Neretva Nehri’yle olağanüstü manzaralar, 2 saat boyunca önünüze serilecek.

Bosna-Hersek’in başkenti Saraybosna‘dan, ülkenin belki de en turistik şehri olan Mostar‘a da gitmek son derece sık yapılan bir hareket. Bunu yapmanın en iyi yolu da trene binmek. Ben de bu yolculuğa hazırlık, bilet alma ve yolculuk aşamalarıyla ilgili kısa bilgiler vermek isterim. Her zamanki uyarılarımı yapayım, yazıdaki bilgiler Nisan 2024 itibariyle geçerlidir. Bu esnada 1 KM (Bosna Konvertibl Markı) yaklaşık 18 TL’ye eşitti.

• Tren bileti nasıl alınır?
• Saraybosna Tren İstasyonuna ulaşım
• Tren yolculuğu
• Mostar’da hava durumu
• Tren hattının tarihi
• Son sözler

Saraybosna-Mostar tren bileti nasıl alınır?

Saraybosna-Mostar tren biletini istasyondan veya internet üzerinden alabilirsiniz. Ancak internetten aldığınız bileti yine istasyondan kağıt olarak almanız gerekiyor. Biraz sonra ondan da bahsedeceğim.

Dediğim gibi, online olarak bilet alabilirsiniz. İnternetten satış için Bosna-Hersek Demiryolları’nın (ŽFBH) resmi sitesini ziyaret edebilirsiniz. Burada da göreceğiniz gibi günde karşılıklı ikişer sefer yapılıyor, biri sabah erken, diğeri ise akşama doğru. Site pek kullanıcı dostu diyemem ancak yine de işinizi görecektir, düzgün çalışan bir İngilizce sayfası olması da gayet iyi. Güzergahı ve tarihleri seçip, gerekli gereksiz bütün alanları doldurup ödemeyi yaptıktan sonra bileti almış oluyorsunuz. Bileti aldıktan sonra ŽFBH’den bir e-posta gelecek. Herhangi bir e-bilet yok zaten mail’de. Yalnızca ödediğiniz ücret, güzergah vs. bilgiler yazılı oluyor. Ayrıca basılı bileti teslim almak için en az 10 dakika önce istasyonda olmanız gerektiği hatırlatılmış. Ancak biletinizin tarih ve saati yazılı değil, o yüzden bilet alırken hangi gün ve saate aldığınızı muhakkak aklınızda tutun. Ayrıca bu mail’i sakın silmeyin, hatta ekran görüntüsü alıp bir yerlere kaydedin. Basılmış bileti alırken lazım olacak.

Bileti istasyondaki gişelerden de satın alabilirsiniz. Ancak tavsiye etmem, şöyle ki gişelerde işlemler yavaş oluyor ve kuyruk uzuyor. Özellikle sabah erken saatteki seferde ciddi şekilde sıkışabilir, hatta treni bile kaçırabilirsiniz. Biz bileti 3-4 gün öncesinden, internetten almıştık. İstasyona vardığımızda girişin sağ tarafındaki kuyruğa biz de dahil olduk. O esnada bütün işlemlerin aynı gişede yapıldığını düşündüğüm için pek ses etmedim, nasılsa erken gelmiştik ve önümüzde yeterince zaman vardı. Ancak kuyrukta 8-10 dakika bekleyip biraz ilerledikten sonra önü boş olan yan gişede oturan abla kuyruktakilere “online ticket” gibi birşeyler söyleyince meseleye uyandım. İnternetten biletin en büyük faydası buymuş: kuyruk beklemeden biletinizi teslim alabilme imkanı.

Çağrıldığımızda diğer kuyruğu bırakıp boş gişeye yürüdük. Gişedeki ablaya pasaportumu verdim. Pek İngilizce bilmeyen abla başka birşeyler daha söylüyordu. Bilet bilgileriyle ilgili olduğunu tahmin ettim. Bana gelen mail’i önceden hazırlamıştım telefonumda. Ona bakınca öğrenmek istediği şeyin sipariş numarası (order number veya Boşnakça Broj narudžbe) olduğu anlaşıldı, sipariş numarası gelen mail’de bulunan 5 haneli bir sayı. Ablanın önünde 4-5 kişinin basılıp hazırlanmış biletleri duruyordu, biletlerin içinden benim biletimi buldu. Sonrasında bir kağıt çıkardı, internetten bilet alanların listesiydi. Benim adımı bulduk, ismimin yanındaki yere imza atıp bileti teslim aldım. Ortamı da görünce internetten bilet almanın ne kadar yerinde olduğunu net şekilde görmüş olduk. Biletin üzerindeki yazıları çevirince biletin belli bir saat için kesilmediğini, aldığımız tarihten itibaren 2 gün için geçerli olduğunu anladım, bu da aklınızda olsun.

Ben elimden geldiğince internetten bilet alma sürecini anlatmış olsam da isteyenler Bosna-Hersek Demiryolları sitesindeki açıklamaları da inceleyebilir.

Saraybosna-Mostar tren saatleri

Saraybosna’dan Mostar’a 07:15 ve 16:46’da, Mostar’dan Saraybosna’ya 06:33 ve 17:09’da kalkıyor trenler. Ancak yukarıda söylediğim gibi saatler değişebilir, Demiryolları sitesinden gelmeden önce muhakkak kontrol edin. Resmi çizelgeye göre Saraybosna-Mostar tren yolculuğu 2 saat sürüyor, ancak bizim de yaşadığımız gibi bir miktar gecikme olabilir.

Saraybosna-Mostar tren fiyatı

2024 Mart ayında Saraybosna-Mostar trenine kişi başı 14.10 KM (yaklaşık 7.5€) ödedim.

Saraybosna Tren İstasyonuna ulaşım

Saraybosna’daki ana tren istasyonu merkezde olmakla beraber, asıl turistik merkez Başçarşı’dan biraz uzakta. Kaldığınız yer bu taraftaysa tramvaya binmenizde fayda var. Saraybosna merkeziyle Ilıca’yı (Ilidža) bağlayan ve gün boyu sürekli turlayan 3 numaralı tramvaya binip Amerika Büyükelçiliği, meşhur Holiday Oteli ve şehrin iki büyük müzesinin bulunduğu Muzej durağında inin. Buradan yaklaşık 500 metre yürüyerek tren istasyonuna ulaşabilirsiniz. Saraybosna yazımda da belirttiğim gibi tramvay ücreti 1.80 KM. Bindiğiniz istasyona göre, trafik durumuna göre 15-20 dakika içinde Muzej durağına gelirsiniz. Amerika Büyükelçiliği’nin arka tarafında, Avaz Twist Tower’ın yanında, otobüs garının hemen bitişiğinde. Ulaşım zor değil. Tramvay bulamamanız da söz konusu değil, nitekim gün içinde 4 dakikada bir geçiyor, ancak merkezden geçen herhangi bir otobüs de işinizi görecektir. Aslında tren istasyonunun kendine ait bir tramvay durağı var, ana caddeden ayrılarak istasyonun önüne gelen tramvay rayları da duruyor. Ancak merkezden istasyona giden 1 numaralı hat çalışmıyor. O yüzden 3 numaralı hattı kullanmanız en garanti yöntem olacaktır.

Saraybosna tren istasyonu pek yeni ve modern sayılmaz, ancak içinde birkaç tane büfe var, birşeyler yiyip yanınıza birşeyler almak istiyorsanız bunlardan alışveriş yapabilirsiniz. Bence aşırı tedarikli olmanıza gerek yok, yol zaten kısa, ancak suyunuz ve biraz yiyeceğiniz bulunsa elbette iyi olur.

Bu arada ters istikamette gidecekseniz, yani Mostar’dan Saraybosna’ya gidecekseniz de Mostar Tren İstasyonu‘nun yine otobüs garının bitişiğinde, şehrin kuzeydoğusunda bulunduğunu, biraz yürüyerek çok zorlanmadan ulaşabileceğinizi söylemek isterim.

Tren yolculuğu

Biletinizi teslim aldıktan sonra peronlar bölümüne geçip trene bineceksiniz. Zaten istasyon çok büyük değil, aynı anda kalkan başka tren de olmadığı için pek zorlanmazsınız. Biletimizi alırken gişedeki abla bineceğimiz peronu da söylemişti zaten. Trende koltuk numarası kavramı yok, o yüzden istediğiniz yere oturabilirsiniz. Ancak bu tür trenlerde en güzel manzaralar için ne tarafa oturulması gerektiği hep konuşulan bir konudur. Ben de bu bilgiyi vermiş olayım, Saraybosna-Mostar treninde en güzel Neretva Nehri manzaraları için sol tarafta oturmanızda fayda var. Sağ taraf da güzel, dağ, orman ve köyler görüyorsunuz, ama açıkçası bu treni dünyanın en iyilerinden yapan manzaralar solda kalıyor.

Mostar’dan Saraybosna’ya giderken ise aynı mantıkla sağda oturmanızı tavsiye ederim. Otobüsle giderseniz durum daha farklı. Karayolları nehrin karşı tarafında kaldığı için nehir manzaraları ters tarafta kalıyor. Yani Mostar-Saraybosna otobüsünde solda, Saraybosna-Mostar otobüsünde sağda oturmanız halinde Neretva Nehrinin güzel manzaralarını yakalayabilirsiniz.

Neyse, yolculuk esnasında tuttuğum notlardan birkaçını paylaşayım kısaca. Tren belirlenen zamanı çok geçirmeden kalktı ki biraz önce söylediğim gibi çok uzun bir bilet kuyruğu vardı, bence birileri treni muhakkak kaçırmıştır. Bana sorarsanız yetişebilenlerle yola çıktık, çoğunlukla yabancılar yolculuk ediyordu, aralarında Türkler de vardı. Tren, normal bir tren. Lüks diyemem ancak benim standartlarımda gayet rahat, standart bir yolculuk sunuyor. Bilenler için, Türkiye’deki anahat trenleriyle, mesela İzmir Mavi Treni‘yle karşılaştırabilirim. Türkiye’deki hızlı trenlerden biraz daha alt seviyede. Sadece tekli koltuk yok, iki tarafta ikili koltuklar var. Vagonlardaki elektronik levhalarda sonraki durakları ve trenin anlık hızını da takip edebiliyorsunuz. Ayrıca trende bir yemek vagonu var, ancak yol kısa olduğu için burada zaman geçiren pek yok. Bir başka notum da şu, trenin camları leş gibi olduğu için çektiğim fotoğraflar da videolar da kötü çıktı. Sizin başınıza da aynı şey gelebilir.

Tren önce bir miktar batıya yönelip Saraybosna’yı geride bıraktıktan sonra asıl istikameti olan güneye doğru yöneliyor. İlk durduğumuz Hadžići durağından sonra doğayla baş başa kalmaya başlıyorsunuz. Bu esnada trende çok rahatsız etmeyen bir ses düzeyinde müzik yayını yapılıyor, pop-rock tarzında müzikler ilk andan itibaren size eşlik ediyor ki bence güzel bir detay olmuş.

Yol üzerindeki köylerde, tıpkı Saraybosna’nın tepelerinde gezerken olduğu gibi tren yolu boyunca da birçok küçük mezarlık karşınıza çıkıyor. Ekili tarlaların orta yerinde, evlerin arasında hatta evlerle yol arasında kalan küçük alanlarda bile artık Saraybosna’dan gözünüzün alışacağı beyaz mermerli mezarlar bulunuyor. Bir miktar ilerledikten sonra etrafınızı dağlar çeviriyor, yol boyunca onlarca defa karşılaşacağınız tünellerden geçmeye başlıyorsunuz. Yolda yaklaşık 1 saat ilerledikten sonra, 4 dakika kadar süren uzun bir tünelden sonra, Bradina kasabasına gelmeden hemen önce tren bir yerde durdu. 10 dakikadan biraz fazla bir süre boyunca karşıdan gelen bir treni bekledik. Bu da yolculuk süresine biraz ekledi tabii.

Bence Bradina’yı geçtikten sonra yolculuğun asıl güzel kısmı başlıyor. Art arda gelen tünellerden çıktığınız kısa aralıklarda yolun bir tarafında derin vadiler, vadi tabanlarında köyler görmeye başlıyorsunuz. Ne kadar yüksek rakıma çıktığınızı o esnada anlıyorsunuz. Büyük ağaçlar manzarayı kesse de görüntüler oldukça güzel. Buraya kadar çok görmediğiniz çamlar, diğer ağaçların yerini almaya başlıyor, yeşillik miktarı artıyor. Bu esnada tren 55-60 km hızla gidiyor. 1 saat 20 dakika sonunda Konjic’e geliniyor.

Konjic’ten sonra tren yine birçok tünelden geçse de daha hızlı gidiyor, 80 km/s hızı buluyor. Buraya kadar çoğunlukla Müslüman köyleri ve camiler görülüyordu, ancak Konjic’ten itibaren kiliseler ve Katolik mezarları da görülmeye başlıyor, Hersek’e, Hırvatların da yaşadığı bölgeye geldiğimizi böyle anlıyoruz. Sonraki durak Jablanica. Bence yolculuğun en en güzel kısımları buradan sonra geliyor, nitekim sarp kayalıkların oyulmasıyla döşenmiş raylarda ilerlerken sol tarafta olanca genişliğiyle Neretva’yı görmeye başlıyorsunuz. Buralarda baraj gölleri inşa edildiği için su birikmiş, Neretva bir göl gibi büyük ve durağan hale gelmiş. Hatta bazı yerlerde suyun üzerine kurulan platformlarda alabalık tesislerine benzer yapılar kurulmuş, buraların balık yetiştirme amacıyla da kullanıldığı anlaşılıyor.

Yola çıkışımızın üzerinden 2 saat 10 dakika kadar bir süre geçtiğinde sonunda Mostar’a geldik. Adeta hızlandırılmış bir doğa şöleni gibiydi. 2 saat biraz kısa gelebilir ama bence tadında başlayıp bitmiş bir yolculuk oldu diyebilirim. Bu arada ek bir bilgi, bu yolculukta Mostar son durak değil. Yolcuların çok büyük bölümü Mostar’da iniyor, ancak tren Bosna’nın güneyine, yani Hırvatistan sınırına doğru devam ediyor. Dolayısıyla dalgınlıkla durağınızı kaçırmayın. Gerçi trende durağa yaklaşırken anons yapılıyor, ancak yine de dikkatli olmakta fayda var.

Tren hattının tarihi ve günümüzdeki durumu

Öncelikle şunu söylemem gerekir ki bu rota, 1878 Berlin Anlaşması’nın ardından Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun Bosna’yı Osmanlı’dan fiilen almasından hemen sonra planlanmaya başlanmış. Bosna’nın merkezinden Adriyatik kıyısındaki limanlara demiryolu ulaşımını sağlamak, ticaret açısından çok önemliymiş nitekim. Dolayısıyla 1880’lerde başlayan inşaat, etap etap tamamlanarak günümüzdeki rota büyük ölçüde 1891’de hizmete açılmış. Sonraki yıllarda yapılan eklemelerle 2. Dünya Savaşı’ndan sonra tamamlanmış. Yani Saraybosna’dan Adriyatik kıyısında, günümüzde Hırvatistan’da kalan Ploče şehrine dek uzatılmış bu hat. Yugoslavya yıllarında bazı değişiklikler yapılsa da Bosna Savaşından sonraki yıllarda orijinal güzergahına yeniden kavuşmuş. Ancak Bosna’dan Hırvatistan’a geçiş ancak 2022’de yeniden sağlanmış. Yaz aylarında cumadan pazara Saraybosna’dan Ploče’ye dek direkt seferle gitmek mümkün. Ancak yılın geri geri kalan zamanlarında Saraybosna’dan Hırvat sınırındaki Čapljina’ya kadar gidilebiliyor. Mostar’a gitmek için de bu kadarı yeterli zaten.

Son sözler

Şunu belirtmem gerekir ki Saraybosna-Mostar otobüs yolculuğu da çok güzel manzaralar görmenizi sağlıyor. Ve en az 1 kez bu yolu da denemenizi tavsiye ederim. Ama bu yolculuk daha çok Saraybosna-Mostar tren yolculuğunun ne kadar olağanüstü olduğunu anlamanıza yarıyor desem yeridir. Nitekim bu kadar virajlı, dağlık bir karayolunun alternatifi olan tren yolunu inşa etmenin ne kadar büyük bir iş olduğunu ve bu yolun ne kadar muhteşem manzaralar sunabileceğini düşünmemek mümkün değil.

Uzunlu kısalı onlarca tünel, acayip yüksek viyadükler, aşağıda kalan köyler, yol boyunca şehirler, mezarlıklar, camiler, kiliseler, muhteşem bir Neretva Nehri ve barajlar, köprüler… Sadece 2 saatlik bir yolculuktan daha fazlasını bekleyemez kimse. Bu yüzden Mostar’a gidecekseniz mutlaka trenle bir kez gidin, kesinlikle pişman olmazsınız.